محمدهادی بیات

خداوند تبارک و تعالی می­ فرماید: «وَ ما خَلَقْتُ‏ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونَ[1]‏»:

هدف از آفرینش جنّ و انس، عبادت و بندگی خداوند متعال است. اگرچه عبادت معنای عامّی داشته و مراد از آن تسلیم بودن در برابر خداوند و اجرای فرامین او در تمام ابعاد زندگی است، اما معنای خاصّ عبادت همین نماز و روزه و اعمالی است که در اسلام به آن سفارش شده است.

از امام رضا(علیه­ السّلام) روایت شده که در بیان فلسفۀ عبادت فرمود: «...لِئَلَّا یَکُونُوا نَاسِینَ‏ لِذِکْرِهِ‏ وَ لَا تَارِکِینَ لِأَدَبِهِ وَ لَا لَاهِینَ عَنْ أَمْرِهِ وَ نَهْیِهِ إِذَا کَانَ فِیهِ صَلَاحُهُمْ وَ قِوَامُهُمْ فَلَوْ تُرِکُوا بِغَیْرِ تَعَبُّدٍ لَطَالَ‏ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُم‏...[2]»:

«...تا این که مردم یاد خدا را فراموش نکنند و آداب او را وا نگذارند و از اوامر و نواهی او غافل نشوند، زیرا درستی و قوام آنان در دین است. اگر بدون تعبّد به حال خود رها می‌شدند پس از مدّتی دل­هایشان سخت می‌شد...»

این عبادت است که همواره انسان را به یاد معبود و معاد می­ اندازد و پرده­ های غفلت را از دیدگانش کنار می­ زند. این عبادت است که به او یادآوری می ­کند طوق بندگی چه کسی را بر گردن دارد و چه باید بکند. به همین دلیل است که اهل­بیت عصمت و طهارت(علیهم ­السّلام)، به اختصاص دادن بخشی از زمان به عبادت و مناجات با پروردگار بسیار سفارش نموده ­اند.

از وجود نازنین امام صادق(علیه­ السّلام)، چنین روایت شده است:

«فِی التَّوْرَاةِ مَکْتُوبٌ: یَا ابْنَ آدَمَ، تَفَرَّغْ‏ لِعِبَادَتِی‏؛ أَمْلَأْ قَلْبَکَ غِنًى، وَ لَا أَکِلْکَ إِلى‏ طَلَبِکَ، وَ عَلَیَّ أَنْ أَسُدَّ فَاقَتَکَ، وَ أَمْلَأَ قَلْبَکَ خَوْفاً مِنِّی، وَ إِنْ لَاتَفَرَّغْ لِعِبَادَتِی، أَمْلَأْ قَلْبَکَ شُغُلًا بِالدُّنْیَا، ثُمَّ لَاأَسُدَّ فَاقَتَکَ، وَ أَکِلْکَ إِلى‏ طَلَبِکَ[3]»:

«در تورات چنین نوشته شده است: ای فرزند آدم! برای عبادت من فارغ شو (زمانی را به عبادت من اختصاص بده)، تا قلبت را از بی­نیازی [به مردم] پُر کنم، و تو را به­ سوی طلب خویش واگذار نکنم، و بر من است که راه فقر تو را مسدود سازم و قلبت را از خوف خودم لبریز کنم؛ و اگر برای عبادت من فارغ نشوی، قلبت را از اشتغالات دنیایی پُر سازم و پس از آن راه فقر تو را نبندم و تو را به­سوی طلبت واگذارم».

به همین جهت، در دعایی که از همان امام هُمام نقل شده، ایشان به خداوند متعال چنین عرضه می ­دارد:

«اللَّهُمَّ... فَرِّغْنِی‏ لِمَا خَلَقْتَنِی‏ لَهُ[4]»: خدایا! مرا فارغ گردان، برای آن­چه که مرا برایش خلق کردی (که منظور همان عبادت باشد).

پس اگر در سایر ایّام سال گرفتار امور روزمرّۀ خود هستیم و از محاسبه و رسیدگی به امور باطنی خود غافلیم و رغبت چندانی به عبادات و انجام مستحبّات نداریم، لازم است که لا اقل در این ایّام فرخنده، مقداری از فعالیت های خود کاسته و به محاسبه و اصلاح امر آخرت بپردازیم.

#پرونده_ویژه

#ماه_رجب

#ماه_شعبان

#ماه_رمضان