محمدهادی بیات

کسی که در آثار امام سجاد (علیه السلام) مطالعه کرده باشد، می بیند از جمله چیزهایی که امام سجاد خیلی روی آن تکیه می کرده اند، یکی مسئله «زهد» است...، ترغیب می کند مردم را به زهد.

زهد یعنی چه؟ یعنی بی رغبتی به دنیا.

این ممکن است برای خیلی ها این فکر [غلط] را پیش بیاورد... که امام سجاد بعد از آنکه ماجرای کربلا پیش آمد، دیگر رفتند در خانه و خودشان زهد و بی رغبتی به دنیا و بی اعتنایی به جلوه های دنیا را پیشه کردند؛ به مردم هم گفتند بروید دنبال کارتان؛ بروید نمازتان را بخوانید، بروید عبادتتان را بکنید؛ بروید در خانه تان بنشینید و کاری به این کارها نداشته باشید.

بعضی، از این کلمات امام سجاد این برداشت را کرده اند؛ ولی این نه فقط غلط است، بلکه توهین به امام است!... [گویا] امام سجاد اول بنا نداشتند زهد پیشه کنند [اما] بعد که دیدند سُمبه ی دستگاه خیلی پر زور است، دیدند سر نیزه شان خیلی تیز است، دیدند که با حسین بن علی آن جوری [رفتار] کردند، این بود که ناگهان فکر کردند که دیگر نمی شود کاری کرد، بروید در خانه تان بنشینید، بروید حرف نزنید، بروید زهد کنید، بروید نماز بخوانید؛ برداشتشان کَأنّه این جوری است و این نسبت به امام خیلی توهین و خیلی غلط است.

قضیه این نیست؛ زهدی که در کلام امام سجاد هست، یک موضوع بسیار دقیق و حکیمانه ای است. عرض کردم دستگاه خلافت برای صید مردم دو وسیله داشت: یک وسیله به دست شمشیر و تازیانه، یک وسیله به دست کیسه های طلا و نقره...، مردم هم یا ترسو بودند که از مرگ می ترسیدند... یا مردمی بودند که به پول خیلی علاقه داشتند و دلشان در هوای دِرهَم و دینار بود...، خیلی ساده و راحت؛ اما رشتۀ هر دو گروه به یک جا می رسید؛ آن چه بود؟ دلبستگی به دنیا. دلبستگی به دنیا بود که مردم را از تازیانه می ترساند و به بَدره ی طلا و نقره مشتاق می کرد. اگر مردم به دنیا علاقه نداشتند و نسبت به دنیا مثل بچه ی کوچکی نبودند که دو دستی به مادر می چسبد، چرا باید از تازیانه ی حَجّاج یا از شمشیر حجّاج بترسد؟... چرا بایستی به بَدره های زر و کیسه های طلا و نقره ی حجّاج... یا دیگران این قدر علاقه مند باشند؟ علتش دنیا پرستی بود.

مردم تدریجا دنیا پرست شده بودند و حاضر بودند این دنیا را به هر قیمتی به دست بیاورند، ولو آن قیمت، قیمت از دست دادن وجدانشان و شرافتشان و دینشان و همه چیزشان [باشد]؛

... امام سجاد این مردم را به زهد و بی رغبتی به دنیا دعوت می کند؛ یعنی چه؟ یعنی ای انسانهای غافل و ای مردم بی خبر! دنیا آنقدر [ارزش] ندارد که انسان به خاطر آن، دین را و شرف را و وجدان را [دور] بریزد؛ این خانه ی پَست آن قدر پایدار نیست که برای خاطر آن... از وظیفه اسلامی و وجدانی ات روگردان بشوی، این دنیا اینقدر قیمت ندارد. [لذا امام] مردم را به زهد وادار می کند...

برشی از کتاب «حماسۀ امام سجاد علیه السلام»، مقام معظم رهبری، ص 110 - 112.

#برش_کده