محمدهادی بیات

امام سجاد(علیه­السّلام) در یکی از دعاهای ماه رمضان، به خداوند متعال چنین عرضه می­دارد:

«أَنْتَ الَّذِی فَتَحْتَ لِعِبادِکَ باباً إِلَى عَفْوِکَ، وَ سَمَّیْتَهُ‏ التَّوْبَةَ،... فَقُلْتَ‏ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً...، فَما عُذْرُ مَنْ أَغْفَلَ دُخُولَ ذلِکَ الْبابِ یا سَیِّدِی بَعْدَ فَتْحِهِ، وَ إِقامَةِ الدَّلِیلِ عَلَیْه‏[1]؟...»:

خدایا! تو کسی هستی که برای بندگانت دری به سمت بخشش خود گشودی و آن­را «توبه» نامیدی، پس گفتی: بسوی خداوند توبه کنید، توبه ­ای خالصانه...، پس ای مولای من! دیگر چه عذر و بهانه­ ای است برای کسی­ که از ورود به این باب غفلت کند، بعد از آن­که تو آن­را گشودی و به سویش راهنمایی کردی؟!...

پس سزاوار است که در ابتدای ورود به اوقات فرخندۀ ماه رجب، شعبان و رمضان و برای اینکه آغازی بهتر داشته باشیم، ابتدا خود را در چشمه سار توبه شستشو دهیم تا با ظاهر و باطنی پاک و با صفا وارد ضیافت­ های الهی شویم.

به این منظور، غسل و نماز توبه سفارش اکید شده است[2]:

سید بن طاووس روایت کرده است: رسول خدا(صلّی­ الله­ علیه­ و آله) در یکشنبۀ ماه ذی القعده از منزل بیرون آمد و فرمود: ای مردم! کدام یک از شما می­ خواهد توبه کند؟

عرض کردیم: همه می­ خواهیم توبه کنیم.

فرمود: غسل کنید و وضو بگیرید و 4 رکعت نماز (در هر رکعت: حمد + 3 مرتبه توحید + فلق + ناس) بخوانید، سپس 70 مرتبه استغفار کنید و آن­را به «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ» ختم کنید.

آن­گاه دست­ها را بالا آورید و بگویید:

«یا عَزِیزُ یا غَفَّارُ، اِغْفِرْ لِی‏ ذُنُوبِی‏ وَ ذُنُوبَ‏ جَمِیعِ‏ الْمُؤْمِنِینَ‏ وَ الْمُؤْمِناتِ،‏ فَإِنَّهُ لا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إلَّا أنْتَ[3]‏.»

سپس فرمود: هر بنده ­ای از امّت من این عمل را انجام دهد، از آسمان به او ندا می­شود: «ای بندۀ خدا! عمل خود را از سرگیر، زیرا توبۀ تو پذیرفته و گناهت آمرزیده شد» و...

عرض کردیم: ای رسول خدا! اگر بنده­ای این عمل را در غیر این ماه (ذی القعده) انجام دهد چه اثری خواهد داشت؟

فرمود: «همانند آن­چه توصیف کردم برای او خواهد بود...[4].»