لیلة الرغائب، شب عطاهای بسیار!
اوّلین شب جمعۀ ماه رجب، «لیلة الرغائب»(شب عطاهای بسیار بزرگ) نام دارد و نماز ویژه ای در آن وارد شده است
از وجود نازنین حضرت رسول(صلّی الله علیه و آله) روایتی به این مضمون نقل شده است:
«... از اوّلین جمعۀ ماه رجب غافل نشوید؛ پس همانا آن شبی است که فرشتگان آن را «لیلة الرغائب» نامیده اند، زیرا هنگامی که یک سوّم از شب سپری شود، دیگر هیچ فرشته ای در آسمانها و زمین باقی نمانده مگر اینکه در کعبه و اطراف آن جمع شده اند؛ و در این هنگام خداوند ایشان را چنین خطاب می کند: ای ملائکۀ من! هرچه می خواهید از من درخواست کنید. پس فرشتگان میگویند: خواهش ما این است که روزه داران این ماه را بیامرزی. پس خداوند تبارک و تعالی میگوید: همانا این کار را انجام می دهم...»
در ادامۀ روایت، حضرت نمازی برای این شب بیان میکنند که کیفیّت آن چنین است:
بین نماز مغرب و عشاء، 12 رکعت، در هر رکعت: حمد + 3 مرتبه قدر + 12 مرتبه توحید؛
پس از اتمام نماز، 70 مرتبه می گویی: «اللّهُمَّ صَل عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ الأُمِّیِّ [الهاشِمِیِّ]وَ عَلَى آلِهِ»؛
سپس سر به سجده گذاشته و 70 مرتبه بگو: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ، رَبُّ المَلائِکَةِ وَ الرُّوحِ»؛
سپس سر از سجده برداشته و بگو: «رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ، وَ تَجاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ، إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیُّ الأَعْظَمُ»؛
سپس دوباره سجده کرده و ذکری را که در سجدۀ اوّل گذشت 70 مرتبه بگو، و در حال سجده حاجت خود را از خدا بخواه، که إن شاء الله مستجاب خواهد شد.»
در ادامه روایت می فرمایند: «... قسم به آنکه جانم در دست اوست، کسی این نماز را نمی خواند مگر اینکه خداوند تمام گناهانش را می آمرزد، حتی اگر به اندازۀ کف دریاها و عدد شن ها و برگ درختان و به سنگینی کوه ها باشد؛ و روز قیامت می تواند هفتصد نفر از اهل بیتش را که مستوجب عذاب الهی شده اند شفاعت نماید؛ و زمانیکه شب اوّل قبرش فرا برسد، خداوند ثواب این نماز را به صورت فردی که بهترین چهره را دارد، با صورتی گشاده و زبانی گویا نزد او فرستاده و به او می گوید: ای دوست من! بشارت بر تو باد، که از هر شرّی خلاصی یافتی.
می پرسد: تو کیستی که من تا کنون کسی را نیکو منظر تر و خوشبوتر از تو ندیده بودم؟
می گوید: ای دوست من! من ثواب آن نمازی هستم که تو در فلان شب و فلان شهر و فلان ماه و فلان سال خواندی؛ حال امشب آمده ام تا حقّ تو را ادا کرده، مونس تنهایی تو بوده و وحشت را از تو دور کنم، و زمانیکه در صور دمیده شد سایۀ بالاسر تو باشم، پس همانا هیچ خیری از ناحیۀ مولای تو بی پاسخ نمی ماند.» [1]
پ.ن: در میان عامّۀ مردم، لیلة الرغائب به «شب آرزوها» شهرت یافته است؛ و احتمالا این معنا از آنجا نشأت گرفته که «رغائب» را (که در متن این روایت آمده)، جمع «رغبة» ـ به معنای میل داشتن و آرزو کردن ـ پنداشته اند، در حالی که این کلمۀ جمع «رغیبة» به معنای عطای بزرگ و بسیار است.
پس منظور از رغائب در اینجا، ثواب و فضیلت بسیار بزرگی است که خداوند متعال به اقامه کنندۀ این نماز وعده داده، که موجب میل و رغبت بنده به این شب و عمل آن می شود [2].
#پرونده_ویژه
#ماه_رجب
______________________
[1] اقبال الاعمال، ج3، ص185-186.
[2] سید محمود طیب حسینی، بررسی اعتبار روایت «لیلة الرغائب» وتحقیق در معنای رغائب، دو فصلنامۀ علمی پژوهشی حدیث پژوهی، سال دهم، شمارۀ 19، بهار و تابستان 1397، ص279-300.
