خداوند تبارک و تعالی می فرماید: «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونَ[1]»:
هدف از آفرینش جنّ و انس، عبادت و بندگی خداوند متعال است. اگرچه عبادت معنای عامّی داشته و مراد از آن تسلیم بودن در برابر خداوند و اجرای فرامین او در تمام ابعاد زندگی است، اما معنای خاصّ عبادت همین نماز و روزه و اعمالی است که در اسلام به آن سفارش شده است.
از امام رضا(علیه السّلام) روایت شده که در بیان فلسفۀ عبادت فرمود: «...لِئَلَّا یَکُونُوا نَاسِینَ لِذِکْرِهِ وَ لَا تَارِکِینَ لِأَدَبِهِ وَ لَا لَاهِینَ عَنْ أَمْرِهِ وَ نَهْیِهِ إِذَا کَانَ فِیهِ صَلَاحُهُمْ وَ قِوَامُهُمْ فَلَوْ تُرِکُوا بِغَیْرِ تَعَبُّدٍ لَطَالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُم...[2]»:
«...تا این که مردم یاد خدا را فراموش نکنند و آداب او را وا نگذارند و از اوامر و نواهی او غافل نشوند، زیرا درستی و قوام آنان در دین است. اگر بدون تعبّد به حال خود رها می‌شدند پس از مدّتی دلهایشان سخت می‌شد...»
این عبادت است که همواره انسان را به یاد معبود و معاد می اندازد و پرده های غفلت را از دیدگانش کنار می زند. این عبادت است که به او یادآوری می کند طوق بندگی چه کسی را بر گردن دارد و چه باید بکند. به همین دلیل است که اهلبیت عصمت و طهارت(علیهم السّلام)، به اختصاص دادن بخشی از زمان به عبادت و مناجات با پروردگار بسیار سفارش نموده اند.
از وجود نازنین امام صادق(علیه السّلام)، چنین روایت شده است:
«فِی التَّوْرَاةِ مَکْتُوبٌ: یَا ابْنَ آدَمَ، تَفَرَّغْ لِعِبَادَتِی؛ أَمْلَأْ قَلْبَکَ غِنًى، وَ لَا أَکِلْکَ إِلى طَلَبِکَ، وَ عَلَیَّ أَنْ أَسُدَّ فَاقَتَکَ، وَ أَمْلَأَ قَلْبَکَ خَوْفاً مِنِّی، وَ إِنْ لَاتَفَرَّغْ لِعِبَادَتِی، أَمْلَأْ قَلْبَکَ شُغُلًا بِالدُّنْیَا، ثُمَّ لَاأَسُدَّ فَاقَتَکَ، وَ أَکِلْکَ إِلى طَلَبِکَ[3]»:
«در تورات چنین نوشته شده است: ای فرزند آدم! برای عبادت من فارغ شو (زمانی را به عبادت من اختصاص بده)، تا قلبت را از بینیازی [به مردم] پُر کنم، و تو را به سوی طلب خویش واگذار نکنم، و بر من است که راه فقر تو را مسدود سازم و قلبت را از خوف خودم لبریز کنم؛ و اگر برای عبادت من فارغ نشوی، قلبت را از اشتغالات دنیایی پُر سازم و پس از آن راه فقر تو را نبندم و تو را بهسوی طلبت واگذارم».
به همین جهت، در دعایی که از همان امام هُمام نقل شده، ایشان به خداوند متعال چنین عرضه می دارد:
«اللَّهُمَّ... فَرِّغْنِی لِمَا خَلَقْتَنِی لَهُ[4]»: خدایا! مرا فارغ گردان، برای آنچه که مرا برایش خلق کردی (که منظور همان عبادت باشد).
پس اگر در سایر ایّام سال گرفتار امور روزمرّۀ خود هستیم و از محاسبه و رسیدگی به امور باطنی خود غافلیم و رغبت چندانی به عبادات و انجام مستحبّات نداریم، لازم است که لا اقل در این ایّام فرخنده، مقداری از فعالیت های خود کاسته و به محاسبه و اصلاح امر آخرت بپردازیم.
#پرونده_ویژه
#ماه_رجب
#ماه_شعبان
#ماه_رمضان
[1] . « و جنّ و انس را خلق نکردیم، مگر برای عبادت و بندگی»، الذاریات: 56.
[2] . عیون اخبار الرضا(علیه السلام)، ج2، ص103.
[4] . تهذیب الاحکام، ج3، ص 75.
