برای از دست رفته ها...

در طول ماه رجب، شعبان و رمضان، خیلی فرصتها هست که (خواسته و ناخواسته) از دستشون میدیم.

امّا بیاید هرچقدر هم که کم کاری داشتیم؛ این یه مورد رو از دست ندیم.

خودشون گفتن انجام این عمل مساوی با فضیلت کلّ ماهه!!

از دست دادنش حیف نیست؟!!

...

یکی از اعمال مخصوص سه شب 13 و 14 و 15 ماه رجب، شعبان و رمضان؛ نمازیه که در شب سیزدهم 2 رکعت و در شب چهاردهم 4 رکعت و در شب پانزدهم 6 رکعته.

در هر رکعت هم پس از حمد، این سه سوره خونده میشه: یس، ملک، توحید.

(ضمنا نماز مستحبی رو میشه نشسته هم خوند...)

...

در فضیلت این نماز از امام صادق (علیه ­السّلام) اینطور روایت شده:

«سه  ماه به این امّت داده شده که به هیچ­ یک از امّت‌ها داده نشده است: رجب، شعبان و ماه رمضان؛

و  سه  شب به این امّت داده شده که به احدی مثل آن داده نشده است: شب سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم از هر ماه؛

و  سه  سوره به این امّت داده شده است که به هی چ­یک از امّت‌ها داده نشده است: سورۀ «یس» ، سورۀ «تَبارَکَ اَلَّذِی بِیَدِهِ اَلْمُلْکُ» و سورۀ «قُلْ هُوَ اَللّهُ أَحَدٌ».

بنابراین، هرکس این  سه را جمع کند، برترین عطایایى که به این امّت داده شده است را، جمع کرده است.

عرض شد: چگونه انسان بین این  سه جمع کند؟ [سپس حضرت کیفیّت نماز را توضیح داده و فرمودند: هرکس این نماز را بخواند] جمیع فضیلت این  سه  ماه را حایز گردیده و همۀ گناهان او به جز شرک به خدا آمرزیده مى‌گردد[1]».

#پرونده_ویژه

#ماه_رجب

#ماه_شعبان

#ماه_رمضان

 

---

[1] . اقبال الاعمال، ج2، ص789.

دعای بسیار شریف «سُبحانَ الله»

از رسول خدا(صلّی­ الله­ علیه­ و آله) روایت شده است:

«جبرئیل بر من نازل شد در حالی­که پشت مقام ابراهیم نماز می ­خواندم و بعد از نماز برای امّت خود طلب آمرزش می­کردم. جبرئیل گفت: «ای محمد! به تو توصیه می­ کنم که به امّت خود امر نمائی که سه روز ایّام البیض هر ماه (سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم)، این دعای شریف را بخوانند».

[در ادامه، جبرئیل خواص و ثواب­ های بسیاری را برای این دعای ارزشمند بیان می­ کند که به برخی از آنها اشاره می کنیم:]

«ای محمد! هر کس از امّت تو این دعا را بخواند خدای تعالی عذاب قبر را از او برطرف می ­کند و او را از فزع اکبر و از آفات دنیا و آخرت نگاه می­دارد...

ای محمد! من بر توصیف پاداش این دعا قادر نیستم و اندازۀ آن را به جز خدا کسی نمی ­داند.

ای محمد! اگر تمام درختان دنیا قلم، و دریاها مرکب، و همۀ خلایق نویسنده گردند، بر نوشتن ثواب این دعا توانایی ندارند.

هیچ اندوهگینی این دعا را نمی­ خواند مگر آن­که خدای تعالی غم و اندوه او را برطرف می­ نماید. کسی به این دعا خدا را نمی­ خواند و حاجتی را طلب نمی­کند مگر آن­که خدای عزّوجلّ حاجت او را در دنیا و آخرت برآورده می­ کند، و او را از مرگ ناگهانی و هول قبر و فقر در دنیا نگاه می­ دارد، و خدای تبارک و تعالی در قیامت به او اذن شفاعت را عطا می ­نماید در حالی­که روی او خندان خواهد بود.

کسی­که روزه گرفته و این دعا را بخواند خدای عزّوجلّ برای او ثوابی مانند ثواب جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و عزرائیل و ابراهیم خلیل الله و موسی کلیم الله و عیسی و محمد(صلوات­ الله­ علیهم­ اجمعین) را می­ نویسد.

اگر کسی از دشمنی می ­ترسد و این دعا را بخواند، خداوند او را در پناهی محکم جای می­دهد و دشمن بر وی قدرت نمی­ یابد. بنده ­ای نیست که این دعا را بخواند و بر او قرضی باشد، مگر آن­که خداوند متعال قرض او را ادا نماید. کسی­که این دعا را بر بیماری بخواند، خدای متعال آن بیمار را به برکت این دعا شفا می­ دهد.

از فضیلت­ هایی که در شأن این دعا نقل شد، کسی تعجب نکند، زیرا اسم اعظم خداوند متعال در این دعاست. کسی­که به خدا و رسول او و به این دعا ایمان داشته باشد، نباید در دل خود نسبت به آنچه در شأن این دعا ذکر شده است شک کند، زیرا خداوند متعال خواسته است به کسی بی­اندازه روزی دهد[1].»

و این دعا چنین است:

شناگرِ ماهرِ آب ندیده!

یکی از مهم­ترین مراقبت­ ها در این ایّام، دوری از گناه است، چرا که گناه مانع اثر گزاری اعمال صالح در وجود انسان می شود. پس نمی ­توان اعمال این اوقات را انجام داد ولی اگر فرصت گناه پیش ­آمد، از آن هم نگذریم! اگر چنین باشد، اعمال عبادی ما اثرگزار نخواهد بود.

 

لذا روایت شده که رسول خدا (صلّی ­الله­ علیه­ و آله) فرمود:

«أَنَّ قَوْماً یَجِیئُونَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ لَهُمْ‏ مِنَ‏ الْحَسَنَاتِ‏ أَمْثَالُ‏ الْجِبَالِ‏ فَیَجْعَلُهَا اللَّهُ هَبَاءً مَنْثُوراً ثُمَّ یُؤْمَرُ بِهِمْ إِلَى النَّارِ فَقَالَ سَلْمَانُ حَلِّهِمْ لَنَا یَا رَسُولَ اللَّهِ‏ فَقَالَ أَمَا إِنَّهُمْ قَدْ کَانُوا یُصَلُّونَ وَ یَصُومُونَ وَ یَأْخُذُونَ وَهْنَةً مِنَ اللَّیْلِ‏ وَ لَکِنَّهُمْ کَانُوا إِذَا عَرَضَ لَهُمْ شَیْ‏ءٌ مِنَ الْحَرَامِ وَثَبُوا عَلَیْهِ‏... [1]»:

«روز قیامت، گروهى مى‌آیند، در حالى که حسناتشان همچون کوه‌هاست. پس خداوند، همه آنها را نابود و پراکنده مى‌سازد (همچون ذرّات معلّق در هوا). سپس فرمان مى‌رسد که آنان را به آتش بیفکنید». سلمان گفت: اى پیامبر خدا! آنان را براى ما توصیف کن. فرمود: «آنان، کسانى هستند که روزه گرفته، نماز خوانده و شب‌زنده‌دارى کرده‌اند؛ لیکن هرگاه حرامى بر آنان عرضه مى‌شده، بر آن مى‌شتافتند».

#پرونده_ویژه
#ماه_رجب
#ماه_شعبان
#ماه_رمضان

________________________________

[1] . مجموعة ورّام، ص 61.

حتی مالک اشتر!!

امیرمؤنان علی (علیه­ السّلام) در عهدنامۀ خود به مالک اشتر ـ آنگاه که او را حاکم سرزمین مصر قرار داد ـ می نویسد: «... وَ أَمْضِ لِکُلِّ یَوْمٍ عَمَلَهُ فَإِنَّ لِکُلِّ یَوْمٍ مَا فِیه‏ وَ اجْعَلْ‏ لِنَفْسِکَ‏ فِیمَا بَیْنَکَ‏ وَ بَیْنَ اللَّهِ أَفْضَلَ تِلْکَ الْمَوَاقِیتِ وَ أَجْزَلَ تِلْکَ الْأَقْسَامِ وَ إِنْ کَانَتْ کُلُّهَا لِلَّهِ إِذَا صَلَحَتْ فِیهَا النِّیَّةُ وَ سَلِمَتْ مِنْهَا الرَّعِیَّةُ...»:

و در هر روز کار همان روز را بجا آور، زیرا برای هر روز کاری است مخصوص آن و بهترین وقتها و پاکیزه­ ترین قسمت آن­را برای خود و آنچه بین تو و خداست (عبادت و بندگی) قرار ده؛ هرچند همۀ آن وقتها (که به کار مردم رسیدگی می­ کنی) از آن خدا بوده (و عبادت و بندگی است) اگر نیّت و قصد در آن شایسته و رعیّت از آن در آسایش باشد.

 

«... فَأَعْطِ اللَّهَ مِنْ بَدَنِکَ فِی لَیْلِکَ وَ نَهَارِکَ وَ وَفِّ مَا تَقَرَّبْتَ بِهِ إِلَى اللَّهِ مِنْ ذَلِکَ کَامِلًا غَیْرَ مَثْلُومٍ‏ وَ لَا مَنْقُوصٍ بَالِغاً مِنْ بَدَنِکَ مَا بَلَغَ[1]...»:

پس در (قسمتی از) شب و روزت، از تَن خود به خدا واگذار (و به عبادت او بپرداز) و به آن (واجبی) که به وسیلۀ آن به خدا نزدیک می ­شوی وفا کن و کوشش نما که دارای شرایط کمال و بی عیب و نقص باشد، اگرچه تنت را بفرساید (مانند وضو گرفتن در هوای سرد و روزه داشتن در هوای گرم).

 

پس، اگرچه خدمت به خَلق ـ اگر با نیّت خالص باشد ـ خود عبادتی بسیار پسندیده است، لکن با این وجود حتی حاکم جامعه اسلامی با وجود همۀ مشاغلی که دارد، می ­بایست بهترین اوقات روزش را به خلوت خود با معبود اختصاص دهد.

 

سرّ این مسئله آن است که عالَم در اختیار خداوند متعال است و همۀ کائنات در برابر او خاضع و گوش به فرمان اند: «... فَالْأَمْرُ لَکَ وَحْدَکَ وَ الْخَلْقُ کُلُّهُمْ عِیَالُکَ وَ فِی قَبْضَتِکَ وَ کُلُّ شَیْ‏ءٍ خَاضِعٌ‏ لَکَ[2]...». پس اگر عبد، عابدانه به وظایف بندگی خویش عمل کند، خداوند همه چیز را گوش به فرمان بنده­اش می­ کند!

 

در حدیث قدسی آمده است: «عَبْدی‏ أطِعْنِى‏ حَتَّى‏ أَجْعَلُکَ مَثَلِى‏[3]»:

بندۀ من! از من اطاعت کن، تا همچون خودم قرارت دهم!

 

و از حضرت صادق (علیه ­السّلام) روایت شده است: «الْعُبُودِیَّةُ جَوْهَرٌةٌ کُنْهُهَا الرُّبُوبِیَّةُ[4]...»:

«عبودیت گوهرى است که ظاهرش عبودیت است و کنه و نهایت و باطنش، آخرین‏ منزل و هدف و مقصدش ربوبیّت است. بندگى خدا خاصیتش این است که هرچه انسان راه بندگى خدا را بیشتر طى کند بر تصاحب و قدرت و خداوندگارى‏اش افزوده مى‏شود[5]».

#پرونده_ویژه

#ماه_رجب

#ماه_شعبان

#ماه_رمضان

---

[1] . نهج البلاغه، نامه 53.

[2] . مصباح المتهجّد، ج 2، ص 592، دعای ابو حمزۀ ثمالی.

[3] . منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج 15، ص 361.

[4] . مصباح الشریعة، ص 7.

[5] . مرتضی مطهّری، مجموعه آثار (آزادی معنوی)، ج 23، ص 468 و 470.

لزوم همّت به عبادت!

خداوند تبارک و تعالی می­ فرماید: «وَ ما خَلَقْتُ‏ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونَ[1]‏»:

هدف از آفرینش جنّ و انس، عبادت و بندگی خداوند متعال است. اگرچه عبادت معنای عامّی داشته و مراد از آن تسلیم بودن در برابر خداوند و اجرای فرامین او در تمام ابعاد زندگی است، اما معنای خاصّ عبادت همین نماز و روزه و اعمالی است که در اسلام به آن سفارش شده است.

 

از امام رضا(علیه­ السّلام) روایت شده که در بیان فلسفۀ عبادت فرمود: «...لِئَلَّا یَکُونُوا نَاسِینَ‏ لِذِکْرِهِ‏ وَ لَا تَارِکِینَ لِأَدَبِهِ وَ لَا لَاهِینَ عَنْ أَمْرِهِ وَ نَهْیِهِ إِذَا کَانَ فِیهِ صَلَاحُهُمْ وَ قِوَامُهُمْ فَلَوْ تُرِکُوا بِغَیْرِ تَعَبُّدٍ لَطَالَ‏ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُم‏...[2]»:

«...تا این که مردم یاد خدا را فراموش نکنند و آداب او را وا نگذارند و از اوامر و نواهی او غافل نشوند، زیرا درستی و قوام آنان در دین است. اگر بدون تعبّد به حال خود رها می‌شدند پس از مدّتی دل­هایشان سخت می‌شد...»

 

این عبادت است که همواره انسان را به یاد معبود و معاد می­ اندازد و پرده­ های غفلت را از دیدگانش کنار می­ زند. این عبادت است که به او یادآوری می ­کند طوق بندگی چه کسی را بر گردن دارد و چه باید بکند. به همین دلیل است که اهل­بیت عصمت و طهارت(علیهم ­السّلام)، به اختصاص دادن بخشی از زمان به عبادت و مناجات با پروردگار بسیار سفارش نموده ­اند.

از وجود نازنین امام صادق(علیه­ السّلام)، چنین روایت شده است:

«فِی التَّوْرَاةِ مَکْتُوبٌ: یَا ابْنَ آدَمَ، تَفَرَّغْ‏ لِعِبَادَتِی‏؛ أَمْلَأْ قَلْبَکَ غِنًى، وَ لَا أَکِلْکَ إِلى‏ طَلَبِکَ، وَ عَلَیَّ أَنْ أَسُدَّ فَاقَتَکَ، وَ أَمْلَأَ قَلْبَکَ خَوْفاً مِنِّی، وَ إِنْ لَاتَفَرَّغْ لِعِبَادَتِی، أَمْلَأْ قَلْبَکَ شُغُلًا بِالدُّنْیَا، ثُمَّ لَاأَسُدَّ فَاقَتَکَ، وَ أَکِلْکَ إِلى‏ طَلَبِکَ[3]»:

«در تورات چنین نوشته شده است: ای فرزند آدم! برای عبادت من فارغ شو (زمانی را به عبادت من اختصاص بده)، تا قلبت را از بی­نیازی [به مردم] پُر کنم، و تو را به­ سوی طلب خویش واگذار نکنم، و بر من است که راه فقر تو را مسدود سازم و قلبت را از خوف خودم لبریز کنم؛ و اگر برای عبادت من فارغ نشوی، قلبت را از اشتغالات دنیایی پُر سازم و پس از آن راه فقر تو را نبندم و تو را به­سوی طلبت واگذارم».

 

به همین جهت، در دعایی که از همان امام هُمام نقل شده، ایشان به خداوند متعال چنین عرضه می ­دارد:

«اللَّهُمَّ... فَرِّغْنِی‏ لِمَا خَلَقْتَنِی‏ لَهُ[4]»: خدایا! مرا فارغ گردان، برای آن­چه که مرا برایش خلق کردی (که منظور همان عبادت باشد).

 

پس اگر در سایر ایّام سال گرفتار امور روزمرّۀ خود هستیم و از محاسبه و رسیدگی به امور باطنی خود غافلیم و رغبت چندانی به عبادات و انجام مستحبّات نداریم، لازم است که لا اقل در این ایّام فرخنده، مقداری از فعالیت های خود کاسته و به محاسبه و اصلاح امر آخرت بپردازیم.

#پرونده_ویژه

#ماه_رجب

#ماه_شعبان

#ماه_رمضان

---

[1] . « و جنّ و انس را خلق نکردیم، مگر برای عبادت و بندگی»، الذاریات: 56.

[2] . عیون اخبار الرضا(علیه ­السلام)، ج2، ص103.

[3] . الکافی، ج3، ص 214.

[4] . تهذیب الاحکام، ج3، ص 75.

آب دریا را اگر نتوان کشید...

اگر در بین انجام عملی که استمرار در آن لازم است، فاصله افتاد، مبادا از ادامه دادن آن عمل مأیوس شده و بگویی: «من که یکی دو روز است فلان عمل را انجام نداده ­ام، دیگر ادامه دادن آن چه فائده ­ای دارد!؟» خیر، اگر می­ توانی قضای آن را بجا آورده و عمل را در روزهای آینده ادامه بده، اگر هم امکان قضا نیست، روزهای آینده را از دست نده. این خود فریب شیطان است که اگر ـ به حسب ظاهر ـ خللی در عمل ما پدید بیاید، ما را از ادامۀ آن مأیوس می­ کند.

فقها قاعده ­ای دارند که می­ گوید: «ما لا یُدرَکُ کُلُّه، لا یُترَکُ کُلُّهُ» یعنی: آنچه که امکان درکِ تمامش وجود ندارد، نباید بصورت کامل هم ترک شود! به قول شاعر:

آب دریا را اگر نتوان کشید          هم به قدر تشنگی باید چشید

از امام باقر (علیه ­السّلام) روایت شده که می­ فرمایند: «إِنِّی أُحِبُّ أَنْ أَدوّم عَلَى الْعَمَلِ إِذَا عَوَّدْتُهُ نَفْسِی وَ إِنْ فَاتَنِی مِنَ اللَّیْلِ قَضَیْتُهُ بِالنَّهَارِ وَ إِنْ فَاتَنِی بِالنَّهَارِ قَضَیْتُهُ بِاللَّیْلِ وَ إِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ مَا دِیمَ عَلَیْهَا[1]...»:

من دوست دارم هر عمل صالحی را که انجام می‌دهم آنقدر در آن مداومت داشته باشم تا روحم به آن عادت کند، از این رو اگر آن عملِ [مستحبّی] را انجام ندادم، اگر در شب از من فوت شده بود، در روز قضایش را بجا می آورم، اگر در روز از من فوت شده بود در شب قضا می­ کنم؛ و همانا محبوب­ترین اعمال نزد خداوند متعال آن عملی است که بر آن مداومت شود.

#پرونده_ویژه

#ماه_رجب

#ماه_شعبان

#ماه_رمضان

---

[1] . الأصول الستة عشر، ص73.

ثواب نداشته اش رو هم میده!!

شیخ صدوق (رضوان­ الله­ تعالی­ علیه) به سند خود از صفوان آورده است که امام صادق(علیه ­السّلام) فرمود: «هرکس ­که سخنی مبنی بر ثواب داشتن عملی به او برسد، حتی اگر رسول خدا آن­را بیان نکرده باشند، [ولی او به امید ثوابش آن عمل را انجام دهد]، خداوند همان اجر را برایش در نظر می­گیرد[1].»

و نیز از همان حضرت روایت شده است: «هر کس ثواب عمل خیری را بشنود و آن را بجا آورد آن پاداش برای او خواهد بود، هرچند به آن صورت که به او رسیده نباشد[2].»

این از تفضّل و کرم بی­حدّ و حصر خداوند متعال است که انسان عملی را که نه در کتاب الهی نازل شده و نه رسول او بدان دستور داده است بجا آورده و خداوند پاداش آن را به او بدهد.

خدا بسیار کریم تر از آن است که انسان عملی را به خاطر روایتی غیرصحیح که به او رسیده و به امید نیل به ثواب آن انجامش داده را نادیده گرفته و ثواب نداشته ­اش را به او ندهد!

امثال این سخنان نزد بزرگان نیز مشهور است، پس با یقین به نیل به پاداشِ عمل، فرصت را غنیمت شمار و از غافلۀ عاملین در این سه ماه شریف خود را عقب مینداز. بسم الله...

#پرونده_ویژه

#ماه_رجب

#ماه_شعبان

#ماه_رمضان

---

[1] . «مَنْ بَلَغَهُ شَیْ‏ءٌ مِنَ الثَّوَابِ عَلَى شَیْ‏ءٍ مِنْ خَیْرٍ فَعَمِلَهُ کَانَ‏ لَهُ‏ أَجْرُ ذَلِکَ‏ وَ إِنْ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ لَمْ یَقُلْهُ.» ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص 132؛ المحاسن، ج1، ص 25.

[2] . «مَنْ بَلَغَهُ ثَوَابٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى عَمَلٍ فَعَمِلَ ذَلِکَ الْعَمَلَ الْتِمَاسَ ذَلِکَ الثَّوَابَ أُوتِیَهُ [یؤتاه‏] وَ إِنْ لَمْ یَکُنِ الْحَدِیثُ کَمَا بَلَغَهُ» المحاسن، ج1، ص 25؛ اقبال الاعمال، ج2، ص718؛ المراقبات، ص135.

اول ای جان دفع شر موش کن

یکی از مهم­ترین مراقبت­ ها در ایام ماه رجب، شعبان و رمضان، دوری از گناه است، چرا که گناه مانع اثر گزاری اعمال صالح در وجود انسان می شود.پس نمی­ توان اعمال این اوقات را انجام داد ولی اگر فرصت گناه پیش­ آمد، از آن هم نگذشت!

از امام صادق (علیه ­السّلام) روایت شده است: «...إِنَّ عَمَلَ السَّیِّئِ أَسْرَعُ فِی صَاحِبِهِ مِنَ‏ السِّکِّینِ‏ فِی‏ اللَّحْم‏[1]»:

اثر گناه در صاحبش، از اثر چاقوی برّنده در گوشت، سریع­تر است[2]؛ پس:

اوّل ای جان دفع شرّ موش کن / وانگهان در جمع گندم جوش کن

و البته در این بین، گناهان مربوط به زبان و چشم اهمیت بیشتری دارند. آن­قدر کنترل زبان و چشم در این سه ماه مهم است که ـ مطابق روایت ـ ، حضرت رسول(صلّی­ الله­ علیه­ و آله) در ابتدای حلول ماه رجب و در لحظۀ رؤیت هلال ماه، یکی از چیزهایی که از خداوند متعال می­ خواستند، کنترل همین دو عضو بوده است:

«...اللّهُمَّ أعِنّا عَلَی الصِّیٰامِ وَ القِیامِ وَ حِفْظِ اللِّسانِ وَ غَضِّ البَصَرِ[3]...».

اینکه در ابتدای ورود به ماه رجب چنین چیزی طلب می­ کنند، یعنی ره توشۀ اصلی این سه ماه، کنترل زبان و چشم است.

و در خصوص اینکه چرا کنترل این­دو عضو کوچک آنقدر مهم است، می ­توان گفت: اوّلا تنوع گناهان صادره از این دو بسیار زیاد است، ثانیا گناه کردن با این دو عضو بسیار ساده و سهل الوصول است، ثالثا آثار بسیار عمیق و گاه جبران ناشدنی بجای می­ گذارند. گاه انسان با یک حرف نسنجیده آبرویی را می ریزد، قلبی را می­ شکند، حقی را ضایع می­ کند، خونی را به نا حق می­ ریزد...، و چگونه می­ توان این­ خسارات را جبران نمود؟ گاه ممکن است نگاه به منظره ­ای حرام، تا سالیان دراز از ذهن انسان محو نشود و گاه و بیگاه و حتی در وقت عبادت به سراغ انسان بیاید و چه بسا همان نظر حرام، موجب عدم عاقبت بخیری انسان شود. این است آثار سوء و عمیق گناهان بصری و لسانی!

#پرونده_ویژه

#ماه_رجب

#ماه_شعبان

#ماه_رمضان

---

[1] . المحاسن، ج1، ص115.

[2] . برای گناه اثرات متعددی بیان شده است، همچون: زوال نعمت، نزول بلا، کوتاهی عمر، کم شدن عقل، تباهی ایمان، تاریک شدن دل، قساوت قلب، محرومیت از رزق و روزی، سلطۀ جائران و ظالمان، نابودی اعمال صالح، اضطراب و سلب آرامش، عدم عاقبت به خیری و...

[3] . اقبال الاعمال، ج2، ص628.

شست و شویی کن و آنگه به خرابات خرام...

امام سجاد(علیه­السّلام) در یکی از دعاهای ماه رمضان، به خداوند متعال چنین عرضه می­دارد:

«أَنْتَ الَّذِی فَتَحْتَ لِعِبادِکَ باباً إِلَى عَفْوِکَ، وَ سَمَّیْتَهُ‏ التَّوْبَةَ،... فَقُلْتَ‏ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً...، فَما عُذْرُ مَنْ أَغْفَلَ دُخُولَ ذلِکَ الْبابِ یا سَیِّدِی بَعْدَ فَتْحِهِ، وَ إِقامَةِ الدَّلِیلِ عَلَیْه‏[1]؟...»:

خدایا! تو کسی هستی که برای بندگانت دری به سمت بخشش خود گشودی و آن­را «توبه» نامیدی، پس گفتی: بسوی خداوند توبه کنید، توبه ­ای خالصانه...، پس ای مولای من! دیگر چه عذر و بهانه­ ای است برای کسی­ که از ورود به این باب غفلت کند، بعد از آن­که تو آن­را گشودی و به سویش راهنمایی کردی؟!...

 

پس سزاوار است که در ابتدای ورود به اوقات فرخندۀ ماه رجب، شعبان و رمضان و برای اینکه آغازی بهتر داشته باشیم، ابتدا خود را در چشمه سار توبه شستشو دهیم تا با ظاهر و باطنی پاک و با صفا وارد ضیافت­ های الهی شویم.

 

به این منظور، غسل و نماز توبه سفارش اکید شده است[2]:

 

سید بن طاووس روایت کرده است: رسول خدا(صلّی­ الله­ علیه­ و آله) در یکشنبۀ ماه ذی القعده از منزل بیرون آمد و فرمود: ای مردم! کدام یک از شما می­ خواهد توبه کند؟

عرض کردیم: همه می­ خواهیم توبه کنیم.

فرمود: غسل کنید و وضو بگیرید و 4 رکعت نماز (در هر رکعت: حمد + 3 مرتبه توحید + فلق + ناس) بخوانید، سپس 70 مرتبه استغفار کنید و آن­را به «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ» ختم کنید.

آن­گاه دست­ها را بالا آورید و بگویید:

«یا عَزِیزُ یا غَفَّارُ، اِغْفِرْ لِی‏ ذُنُوبِی‏ وَ ذُنُوبَ‏ جَمِیعِ‏ الْمُؤْمِنِینَ‏ وَ الْمُؤْمِناتِ،‏ فَإِنَّهُ لا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إلَّا أنْتَ[3]‏.»

سپس فرمود: هر بنده ­ای از امّت من این عمل را انجام دهد، از آسمان به او ندا می­شود: «ای بندۀ خدا! عمل خود را از سرگیر، زیرا توبۀ تو پذیرفته و گناهت آمرزیده شد» و...

عرض کردیم: ای رسول خدا! اگر بنده­ای این عمل را در غیر این ماه (ذی القعده) انجام دهد چه اثری خواهد داشت؟

فرمود: «همانند آن­چه توصیف کردم برای او خواهد بود...[4].»

#پرونده_ویژه

#ماه_رجب

#ماه_شعبان

#ماه_رمضان

---

[1] . دعای 45 صحیفه سجادیه.

[2] . نقل شده که این نماز را جبرئیل در شب معراج به پیامبر اکرم(صلّی­ الله­ علیه­ و آله) آموخته است، که خود نشانۀ اهمیت و عظمت آن است. و انجام دادن آن در یکشنبه های ماه ذی القعده و سایر ایّام سال، از جمله در آستانۀ ورود به اوقات شریف سفارش شده است.

[3] . «ای خدای توانمند و بسیار آمرزنده! گناهان من و همۀ مومنین و مومنات را ببخش، که همانا غیرِتو کسی توان بخشش گناهان را ندارد.»

[4] . اقبال الاعمال، ج2، ص20.

هدیه ای به وسعتِ همه ی مردم جهان!

هدیه دادن از اموری است که بسیار به آن سفارش شده و تاثیرات فراوانی هم دارد. از نبی مکرّم اسلام(صلّی ­الله علیه­ و آله) روایت شده است: «تَهَادَوْا تَحَابُّوا، تَهَادَوْا فَإِنَّهَا تَذْهَبُ بِالضَّغَائِن» [1]:

هدیه بدهید تا محبوب شوید، هدیه بدهید که همانا موانع نزدیکی را بر طرف می­کند [تا فاصله ها کم شود].

 

هدیه نشانۀ محبّت ما به دیگران است، پس چه خوب است که انسان ثواب عملی [2] که انجام می­ دهد را به آن هایی که دوستشان دارد هدیه کند. و این از ثواب عملش نه تنها کم نمی ­کند، بلکه آنرا افزایش هم می­ دهد، مانند مشعلی که می­ توان صدها مشعل دیگر از شعلۀ آن درست کرد، بی­ آنکه چیزی از آن کاسته شود.

 

راوی می­ گوید: «به امام کاظم(علیه­ السّلام) گفتم: اگر کسی به حجّ برود و حجّ و عمرۀ خود را و یا قسمتی از طواف خود را برای خویشاوند خود منظور کند، آیا اجر و پاداش خودش ناقص می شود؟»

فرمود: «نه، ثواب یک حجّ کامل برای خودش و ثواب یک حجّ کامل برای خویشاوند او منظور می­ شود. پاداش دیگری هم دارد که به خویشان و دوستان خود صله و خدمت کرده است.»

 

گفتم: «اگر آن شخص مرده باشد، باز هم ثواب حجّ به او می­ رسد و در موقعیت او تأثیر می گذارد؟»

حضرت فرمود: «آری، حتی ممکن است مورد خشم و غضب خدا باشد و به وسیله ثواب حجّ، مورد مغفرت قرار بگیرد، و یا اگر در تنگنا باشد، وسعت و گشایش یابد.»

 

گفتم: «مُرده ­ای که در تنگنا بوده باشد، می­ فهمد که این گشایش و وسعت از کجا به او رسیده است؟»

باز فرمود: «آری.»

 

گفتم: «اگر کسی باشد که با مذهب حق به دشمنی و ستیزه می­ پرداخته، باز هم ثواب حجّ برای او مفید واقع می ­شود؟»

آن جناب فرمودند: آری، عذاب او تخفیف می­ یابد.» [3]

فرقی هم ندارد که ثواب عمل را به یک نفر هدیه کنیم یا چند نفر، به همۀ آنها ثواب عمل کامل می­ رسد، حتی اگر هزاران نفر را شریک کنیم.

راوی از امام رضا(علیه ­السّلام) پرسید: «چند نفر را می­ توانم در ثواب حجّم شریک کنم؟» حضرت فرمودند: «کمْ شِئْتَ» [4]: هر چند نفر که بخواهی.

 

هدیه کردن ثواب اعمال به اوّلیاء الهی نیز بسیار پسندیده است و اثرات بیشتری نیز خواهد داشت. اهل بیت(علیهم­ السّلام) بدهکار کسی باقی نمی­ مانند، و حتما پاسخ خواهند داد. وقتی ما به دوستمان هدیه بدهیم ـ بدون اینکه توقعی هم داشته باشیم ـ ، او خلاف ادب می­ داند که پاسخ ما را ندهد. انسان های عادی اینگونه­ اند، اهل بیت(علیهم ­السّلام) که در اوج قلۀ انسانیّت ­اند چگونه خواهند بود؟!

#پرونده_ویژه

#ماه_رمضان

___________________

[1] الکافی، ج5، ص144.

[2] به فتوای آیات عظام: بهجت، خامنه ای، سیستانی و صافی، اهدای ثواب اعمال واجب ـ نیز ـ به دیگران، به امید رسیدن ثواب به آنان مانعی ندارد. رسالۀ مصوّر، ج2، ص164، م297.

[3] الکافی، ج4، ص315-316.

[4] همان، ص317.

ثوابِ نداشته اش رو هم میده!

شیخ صدوق به سند خود از صفوان آورده است که امام صادق(علیه­ السّلام) فرمود: «هرکسی که سخنی مبنی بر ثواب داشتن عملی به او برسد، حتی اگر رسول خدا آن­را بیان نکرده باشد، [ولی او به امید ثوابش آن عمل را انجام دهد]، خداوند همان اجر را برایش در نظر می­گیرد» [1].

 

و نیز از همان حضرت نقل شده است: «هر کس ثواب عمل خیری را بشنود و آن را بجا آورد، آن پاداش برای او خواهد بود، هرچند به آن صورت که به او رسیده نباشد» [2].

 

این از تفضل و کرم بی­ حدّ و حصر خداوند متعال است که انسان عملی را که نه در کتاب الهی نازل شده و نه رسول او بدان دستور داده است بجا آورده و خداوند پاداش آن را به او بدهد.

خدا بسیار کریم تر از آن است که انسان عملی را به خاطر روایتی غیرصحیح که به او رسیده و به امید نیل به ثواب آن انجامش داده را نادیده گرفته و ثواب نداشته ­اش را به او ندهد!

 

امثال این سخنان نزد بزرگان نیز مشهور است، پس با یقین به نیل به پاداش عمل، فرصت را غنیمت شمار و از غافلۀ عاملین در این اوقات شریفه خود را عقب مینداز.

#پرونده_ویژه

#ماه_رمضان

_______________________

[1] «مَنْ بَلَغَهُ شَیْ‏ءٌ مِنَ الثَّوَابِ عَلَى شَیْ‏ءٍ مِنْ خَیْرٍ فَعَمِلَهُ کَانَ‏ لَهُ‏ أَجْرُ ذَلِکَ‏ وَ إِنْ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ لَمْ یَقُلْهُ» ابن بابویه(381 ق)، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص 132.

[2] «مَنْ بَلَغَهُ ثَوَابٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى عَمَلٍ فَعَمِلَ ذَلِکَ الْعَمَلَ الْتِمَاسَ ذَلِکَ الثَّوَابَ أُوتِیَهُ [یؤتاه‏] وَ إِنْ لَمْ یَکُنِ الْحَدِیثُ کَمَا بَلَغَهُ» اقبال الاعمال، ترجمه روحی، ج2، ص718؛ المراقبات، ترجمه مولوی نیا، ص135.

چشم و زبان

یکی از مهمّترین مراقبت­ های این ایّام، دوری از گناهان است و البته در این بین، گناهان مربوط به زبان و چشم اهمیت بیشتری دارند.

آنقدر کنترل زبان و چشم در سه ماه رجب، شعبان و رمضان مهم است، که ـ مطابق روایت ـ ، حضرت رسول(صلّی الله­ علیه­ و آله) در ابتدای حلول ماه رجب و در دعای لحظۀ رؤیت هلال ماه، یکی از چیزهایی که از خدا می­ خواستند، کنترل همین دو عضو کوچک بوده است:

«...اللّهُمَّ أعِنّا عَلیَ الصِّیٰامِ وَ القیٰامِ وَ حِفْظِ اللِّسٰانِ وَ غَضِّ البَصَرِ...» [1]:

خدایا، کمک کن به ما بر روزه داشتن و شب زنده داری و کنترل زبان و فروبردن چشم [در این ایام].

اینکه در ابتدای ورود به ماه رجب چنین چیزی طلب می­ کنند، یعنی ره توشۀ اصلّی این سه ماه، کنترل زبان و چشم است.

و در خصوص اینکه چرا کنترل ایندو عضو از بدن اینقدر مهم است، می­ توان گفت:

اوّلا تنوع گناهان صادره از این دو بسیار زیاد است،

ثانیا گناه کردن با این دو، بسیار ساده و سهل الوصول است،

ثالثا آثار بسیار عمیق و گاه جبران ناشدنی بجا می­ گذارند.

گاه انسان با یک حرف نسنجیده آبرویی را می ریزد، قلبی را می­ شکند، حق کسی را ضایع می­ کند، خونی را به نا حق می­ ریزد... ، و چگونه می توان این­ها را جبران نمود؟ گاه ممکن است نگاه به منظره­ای حرام، تا سالیان دراز از ذهن انسان محو نشود، گاه و بیگاه و حتی در وقت عبادت به سراغ انسان بیاید و چه بسا همو موجب سوء عاقبت انسان شود. این است آثار سوء و عمیق عدم کنترل زبان و چشم.

#پرونده_ویژه

#ماه_رمضان

____________________

[1] اقبال الاعمال، ج2، ص628.